İçsel Aile Sistemleri Terapisi

İçsel Aile Sistemleri Danışmanlığı (IFS – Internal Family Systems), bireyin iç dünyasında var olan farklı yönleri tanımasına ve bu yönler arasındaki uyumu yeniden kurmasına yardımcı olan bütüncül bir yaklaşımdır. Bu model, her bireyin içinde birden fazla “parça” bulunduğu fikrine dayanır. Bu parçalar, kişinin geçmiş deneyimlerinden etkilenerek zaman içinde çeşitli işlevler üstlenir ve kişiliğin farklı yönlerini oluşturur.

Bu yaklaşımda amaç, bireyin içsel parçalarını yargılamadan tanıması, bu parçalar arasında sağlıklı bir iletişim kurması ve içsel bütünlüğe ulaşmasıdır. İçsel sistemin dengelenmesi, dış dünyadaki ilişkilerin de daha sağlıklı kurulmasına yardımcı olur.

IFS Yaklaşımının Temel Kavramları

IFS modelinin dayandığı bazı temel kavramlar şunlardır:

1. Parçalar (Parts):

Her bireyin içinde farklı işlevlere sahip alt sistemler vardır. Bu parçalar, kişinin içsel sesi, duygusal tepkileri, düşünceleri ve davranış kalıpları olarak kendini gösterir. Örneğin; içimizdeki bir “koruyucu”, bizi incinmekten alıkoymaya çalışırken, başka bir parça “eleştirel” olabilir.

2. Öz Benlik (Self):

IFS modeline göre her bireyin içinde doğuştan gelen, güçlü, şefkatli, dengeli ve bilge bir yapı vardır. Bu yapı, “öz benlik” olarak tanımlanır. Danışmanlık sürecinde hedef, parçalarla bu öz benlik arasında uyumlu bir etkileşim kurmaktır.

3. Yaralı Parçalar (Exiles):

Geçmişte yaşanmış zorlayıcı deneyimlerden dolayı savunmaya çekilmiş, bastırılmış veya unutulmuş duygusal parçalar. Bu bölümler genellikle yoğun utanç, korku, yalnızlık gibi hislerle ilişkilidir.

4. Koruyucular (Managers & Firefighters):

Bireyin bu yaralı parçalarla yeniden temas kurmasını engelleyen, onları korumaya çalışan sistemlerdir. Günlük hayatta aşırı kontrol, kaçınma, öfke patlamaları gibi davranışlara neden olabilirler.

İçsel Aile Sistemleri Yaklaşımı Hangi Durumlarda Tercih Edilir?

Bu yaklaşım, bireyin kendi iç dünyasını daha iyi anlamasını ve duygusal yüklerini fark ederek rahatlamasını sağlar. Özellikle aşağıdaki durumlarda oldukça etkili olabilir:

• Sürekli tekrar eden olumsuz davranış kalıpları

• İçsel çatışma ve kararsızlık hali

• Kendini suçlama veya değersiz hissetme

• Aile içi veya yakın ilişkilerde yaşanan anlaşmazlıklar

• Öfke, utanç, kıskançlık gibi yoğun duygularla baş etme güçlüğü

• Yaşanmış travmaların bıraktığı izlerle yüzleşme arzusu

• Yaşamın yönünü ve anlamını yeniden sorgulama isteği

IFS danışmanlığı, bireyin kendini yargılamadan keşfetmesini sağladığı için, özellikle duygusal derinlik isteyen konulara odaklanmak isteyen kişiler tarafından tercih edilir.

Danışmanlık Süreci Nasıl İlerler?

IFS modelinde ilerleme aşamaları, bireyin içsel sistemiyle tanışmasını, parçalarıyla bağ kurmasını ve içsel dengeyi yeniden oluşturmasını içerir:

1. İçsel Haritalama

Birey, içinde var olan parçaları fark etmeye ve tanımaya başlar. Bu parçaların ne zaman ortaya çıktığı, hangi görevleri üstlendiği ve nasıl çalıştığı gözlemlenir.

2. Parçalarla Diyalog Kurma

Tanımlanan her bir içsel bölümle nazikçe ilişki kurulur. Bu parça neyi korumaya çalışıyor? Hangi duygularla bağlantılı? gibi sorularla ilerlenir. Amaç parçaları bastırmak değil, onları anlamaktır.

3. Öz Benliğin Güçlenmesi

İç sesin, yani öz benliğin parçalarla sağlıklı bir liderlik ilişkisi kurması sağlanır. Böylece birey, yaşadığı duygusal dalgalanmaları daha açık bir bilinçle yönetebilir hale gelir.

4. Yaralı Parçaların Dönüşümü

Geçmişte yüklenmiş acı veren duygularla bağlantılı parçalar yavaş yavaş iyileşmeye başlar. Koruyucu sistemler rahatlar, parçalar arasındaki uyum artar.